Asansörün Tarihi Nedir?
Yazar Hitaş Asansör |
2089 Görüntülenme
Asansör, tarihte ilk defa Romalı Mimar Vitruvius tarafından bahsedilmiştir. Vitruvius ilk asansörün Arşimet tarafından M.Ö. 236 yılında kurulduğunu söyler. Daha sonraki dönemlerde ise bazı kaynaklara göre asansörler, kenevirden yapılmış halatlar üzerindeki faytonlardır. Bunlar insanlar veya hayvanlar tarafından sürülürdü. Bu tip asansörlerin Mısır'da Sina Manastırı'na kurulduğu düşünülmektedir. 17. yüzyılda asansörlerin ilk örnekleri İngiltere ve Fransa'daki saraylara kurulmuştur.
1793 yılında Ivan Kulibin Saint Petersburg'un kış sarayı için bir vidalı kaldırma mekanizması tasarlamıştır. 1816 yılında Moskova'nın bir köyünde Arkhangelskoye adlı ana binaya bir asansör kurulmuştur. Londra'da ise 1823 yılında "Yükseltilen Oda" adıyla ortaya çıkmıştır.
1800'lü yılların ortalarına doğru yük taşıyan basit asansörlerin birçok çeşidi yapılmıştır. Bunların çoğu hidrolik sistemlerle çalışmıştır. İlk hidrolik asansörde kalkış ve inişi sağlamak adına kabinin altında bir dalma pistonu kullanılmıştır. Pompa, dikey bir silindir içindeki pistona veya çelik kolona su ile baskı gücü sağlardı. Baskının artması asansörü inişe geçirirdi. Ayrıca bu asansörlerde bütün ağırlığın pistona yüklenmemesi için denge sağlayıcı bir sistem de kullanılırdı. Ancak, piston daha yüksek binalar için pratik bir çözüm değildi, çünkü piston için binanın yüksekliğinden öte derin bir çukur gerekmekteydi. Bu nedenle daha sonra birçok makaralı ve halat donanımlı asansörler üretildi.
New York'lu Henry Waterman 1850 yılında, asansör için "Sabit Halat Sistemi" üretmesi ile tanındı. 1853 yılında Elisha Otis kablonun kopması durumunda, asansörün boşluğa düşme ihtimalini ortadan kaldıran daha güvenlikli bir asansör tasarladı. Bu asansörün tasarımını günümüzde kullanılan modern asansörlere benzetebiliriz. Asansörün hızlı inişlerine önlem olarak yönlendirici bir cihaz üretmiştir, bu cihazı 1854 yılında ilk defa New York'ta Crystal Palace'daki bir fuarda sergilemiştir.
İlk yolcu asansörü ise 3 Mart 1857 yılında New York'ta 488 Broadway'de kurulmuştur. İlk asansör şaftı ise ilk asansörün kurulmasından 4 yıl önce geliştirilmiştir. Peter Cooper'ın 1853 yılında New York'ta yapımına başlanan Cooper Union binasının tasarımında bir asansör şaftı bulunmaktaydı. Çünkü Cooper, güvenilir bir yolcu asansörünün yakında icat edileceğine inanıyordu. Şaft silindir şeklindeydi, bu Cooper'a göre en etkili tasarımdı.
Elektrik ile çalışan ilk asansör 1878 yılında Werner Von Siemens tarafından üretildi. Elektronik asansörlerin güvenilirliği ve hızı ise Frank Sprague tarafından geliştirildi.
Asansörlerin gelişimi, kömür ve tomruk gibi hammaddelerin dağ eteklerinden taşınma ihtiyacı ile başladı. Sanayiler sayesinde geliştirilmiş olan bu teknoloji ve çelik yapıların ortaya çıkması, yolcu ve yük asansörlerini günümüze taşıdı.
Daha sonraları ise 1874 yılında J.W. Meaker asansör kapılarının güvenilir bir biçimde açılıp kapandığı bir yöntem buldu. U.S. PAtent 147, 1929 yılında Clarence Conrad Crispen tarafından ilk konut asansörü üretildi.
Günümüzde yapıların ve yük taşımacılığının olmazsa olmazı olan asansörlerin tarihi milattan önceki yıllara kadar dayanmaktadır. Birçok evre geçirmiş ve gelişmeye devam eden asansör teknolojisinin en modern ve güvenli asansör çözümlerini sizlere sunmaktayız. Gelin bu çözümlere birlikte göz atalım.